Invloed uitoefenen op ons autonoom zenuwstelsel werd lange tijd vanuit medische hoek voor onmogelijk gehouden. Door toenemende interesse en wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de ademhaling lijken we nu een ‘tipping point’ in de geschiedenis bereikt te hebben. De inzet in de reguliere praktijk van technieken als Mindfullness en hartcoherent ademen zijn daar het levende bewijs van. Deze hebben vooral een kalmerende uitwerking op het autonoom zenuwstelsel.

In de basis wordt bij dit soort oefeningen bewust, langzamer en minder geademd. Ook wordt de focus vaak gelegd op een langere uitademhaling evenals ademhalen via de neus.

Mijn persoonlijke interesse als Transformational Breath ademcoach/trainer is juist de kracht waarmee we het systeem kunnen activeren om zo o.a emoties te integreren. En daar gaat dit drieluik over, bewust intensief ademen.

Met je ademhaling kun je dus twee systemen aanspreken; het parasympatische of het (ortho)sympathische. Dit wordt gelinkt  aan het 'Window of Tolerance' gebruikt binnen de psychologie bij stresshantering. In onderstaande foto zie je wat beide systemen zoal doen in ons lichaam. Je kunt je voorstellen dat we voor een gezonde balans tussen beiden moet bewegen.

In de wetenschap dat we dus niet meer volledig overgeleverd zijn aan ons lichaam onstaat een nieuwe vraag. Hoe worden wij actief de piloot i.p.v. de passagier?

Het boek ‘Breath- the new science of a lost art’ van James Nestor is een belangrijk naslagwerk waarin de ademhaling vanuit meerdere perspectieven wordt bekeken. Voor mij een verademing omdat het nu eens is ontdaan van spirituele verklaringen. En voor de ervaren holistisch lezer, de wetenschappelijk verklaard hier dus wat men al lang wist maar nu in een andere taal.

Bewust intensief ademen wordt gedaan binnen technieken als; Tummo, nu bekend als Wim Hof ademen(WHM), Holotropic Breathing, Rebirthing en Transformational Breath.

Tummo is de oudste techniek in dit werkgebied, ook wel innerlijk vuur meditatie genoemd. Deze werd beoefend door Tibetaanse boeddhisten in de 10^e eeuw voor Christus. Nestor schrijft dat Naropa, een Indiaanse man, deze techniek leerde in de boeddhistische universiteit Nalanda in de Hymalaya. Destijds was dit het episch centrum van astrologie en holistische geneeswijze waar veel geleerde in die tijd naartoe trokken. Monniken gebruikte deze techniek om te voorkomen dat ze bevroren, ze genereerde op eigen kracht veel extra energie en lichaamswarmte. Bij hen is een toename van wel 9,5graad Celsius gemeten welke daarna ook nog stabiel bleef!! Hoog in de bergen en met weinig tot geen eten konden ze zo hun verblijf daar volhouden. Het werd lange tijd geheimgehouden en was alleen beschikbaar voor ingewijde. Beroepssurfers, mixed martial art fighters en marinecommando’s gebruiken dit nu om zichzelf op te peppen voor een wedstrijd of missie. Het geeft zoals James Nestor zegt “je zenuwstelsel een opdonder en kraakt het autonoom zenuwstelsel”.

Veel mensen in de westerse wereld, zullen vrijwel nooit levensbedreigende situaties ervaren maar ook nooit echt ontspannen zijn. Dit is een nadeel van al de comfort en luxe waarin we leven. De nervus vagus blijft daarmee ‘half gestimuleerd’, ten koste van onze gezondheid omdat de communicatie in ons lichaam hierdoor ook niet meer optimaal verloopt. De nervus vagus is de belangrijkste zenuw van het parasympathische zenuwstelsel. Het verbind alle organen met elkaar, de stroomschakelaar die organen uitzet bij stress.Wanneer we veel stress ervaren verlaagd nervus vagus de hartslag, circulatie en lichaamsfuncties.

Bij de Wim Hof methode, in de basis Tummo, adem je eerst een korte tijd intensief en vervolgens zo lang mogelijk niet. Dit creëert eerst hoge stress en vervolgens extreme ontspanning. CO2 daalt pijlsnel om vervolgens weer toe te nemen. Er ontstaat een tekort aan O2 en daarna wordt het overspoeld met zuurstof. Deze intense prikkel werkt in op de nervus vagus en geeft het systeem als het ware een reset. Dit heeft veel bewezen gezondheidseffecten op het immuunsysteem, bloedsuikerspiegel een kleine greep uit onderzoek dat nu bekend is.

In de volgende blog gaan we verder met Holotropic Breathing. Nestor noemt dit ‘Tummo in de vijfde versnelling’. Tranformational breath heeft ook haar roots in Holotropic Breathing en komt ook aan bod

In plaats van erover te lezen, blijft de beste manier natuurlijk om het zelf te ervaren, of zoals John Lilly het zegt;

"Anything that you put in words is not experience, is not the experiment. It’s a representation a misrepresentation"

Gebruikte bron; James Nestor ‘het nieuwe ademen’.

In voorgaande twee delen van dit drieluik keken we naar de effecten van intensief ademen door de bril van de moderne wetenschap. Deze verklaringen en onderzoeken zijn slechts het begin om te komen tot een adequate begripsvorming over de werkingsmechanisme. Juist daarom kijken we in dit laatste deel op een holistisch wijze. Waar mogelijk leggen we verbanden tussen oosterse geneeswijze en de wetenschap.

We pretenderen geen absolute waarheden, het doel is een paradigma verschuiving die aanzet tot zelfonderzoek. Of zoals John Lilly zegt; “As I say at the beginning of my workshops. Everything I say here is a lie bullshit-in other words- because anyhting you can put in words is not experience, is not the experiment. It’s a representation a misrepresentation”

Historisch gezien bestaan geneeswijze als acupunctuur en Ayurveda veel langer dan de moderne wetenschap die relatief jong is. Ze dragen wat mij betreft een diepe wijsheid in zich en zorgen voor een complementair plaatje. Met name preventief kunnen we hier veel van leren. Oosters en Westerse geneeswijze spreken een andere taal, kijken door een andere bril maar zeggen vaak hetzelfde en kennen een grote overlap als je ze goed naast elkaar legt.

Het nadeel en tevens voordeel van de westerse wetenschap is dat alles gemeten en onderzocht moet worden voordat de werking bewezen is. Maar wat nou als we (nog) niet de juiste instrumenten hebben om te meten, de scope te beperkt is of onze onderzoeken niet geavanceerd genoeg zijn? Nadeel en voordeel van oosterse of meer spirituele geneeswijze is dat het magisch denken soms de overhand krijgt. Vanuit placebo/nocebo onderzoek, dat wat je gelooft of niet gelooft wordt waar, is dit echter juist weer interessant. Mijn lijfspreuk is dan ook; “Open je geest maar zorg dat je verstand er niet uitvalt”.

Wij ademen niet alleen zuurstof plus wat andere gassen in. Dit reflecteert  ook in de woorden die verschillende talen gebruiken om ademhaling te beschrijven. In India noemt men het prana, Chi(China), KI(Japan), pneuma(Grieks), ruach(Hebreeuws) en in Latijn noemt men het spiritus. Overeenkomst is dat ze allemaal op een beschrijvende manier verwijzen naar iets groters; de essentie van leven, levensenergie of kosmische essentie. We ademen meer in dan we (westers) denken, maar wat dan?

Tijdens een Transformational Breath(TB) sessie ademen we 40 minuten achter elkaar op een verbonden manier, dus zonder pauzes. Binnen enkele minuten zijn we westers gezien al helemaal verzadigd met zuurstof er kan er niet 'meer bij'. Wel is het zo dat Co2 verlaagd, dit en overige effecten zijn in voorgaande delen beschreven van het drieluik. Maar dan nog zijn veel effecten niet westers verklaarbaar op dit moment. Dat zie je ook terug in de praktijk. Mensen die diep verbonden ademwerk ondergaan ervaren dat ze steeds dieper ‘in proces gaan’ en enorm veel energie krijgen. Daar moet dus een andere reden voor zijn. Het effect van prana of chi is dan ook meest voor de hand liggende zoals ook beschreven in veel oude geschriften.

Oosterse geneeswijze beschrijven dat ons lichaam energie opneemt via voeding en de ademhaling. Zo beschrijft de TCM dat Chi het lichaam binnenkomt via de longen om vervolgens naar de nieren te gaan en vandaaruit verder het lichaam in. TCM spreekt overigens niet specifiek over organen maar ziet ons als een energiesysteem, verbonden met meridianen. De nier energie is voor hen van groot belang, het wordt gezien als onze levensbatterij. Wanneer deze leeg is, gaan we dood. We vullen deze energie aan via onze voeding en de ademhaling! TCM gaat ervan uit dat alle systemen in contact met elkaar staan. Ze hebben een voedende en controlerende werking op elkaar.  

Stel je eens voor wat er gebeurd wanneer je jouw meridiaan systeem blijft voeden tijdens een sessie van 40 minuten. Continu pomp je leterlijk energie je lichaam in, deze overvloed aan energie zal je lichaam niet alleen vitaliseren maar letterlijk een transformerend effect hebben. Er is geen limiet aan de opname van Chi. Kijk naar Shaolin monniken die extreme prestaties kunnen leveren, zij spreken over de accumulatie van Chi op een specifieke manier. Door energie op te bouwen in je hara, een punt vlak onder de navel, kan grote kracht en stabiliteit verkregen worden. Door deze energie bewust te richten, bijvoorbeeld middels een intentie, kom je tot inzicht en genezing.

Volgens het natuurkundig principe van entrainment gaan energieën met elkaar resoneren,denk aan een stemvork. Alles is energie en heeft een eigen frequentie (Einstein). Chi heeft een hoge frequentie en zal je lichaam letterlijk op een hogere frequentie laten trillen. Ook niet geïntegreerde emoties zijn energetisch opgeslagen in ons energieveld. Zij resoneren mee met de hoge frequentie van Chi en worden daardoor letterlijk getransformeerd. Wij denken dat emoties alleen in ons brein zitten maar er gaan alleen al letterlijk meer verbindingen van het hart naar het hoofd dan andersom! Ons lichaam en cellen hebben ook een geheugen wat deels te begrijpen is als we een stapje zetten naar de wereld van Epigenetica.

Wanneer je, je verdiept in Epigenetica dan begrijp je beter waarom er op het gebied van genezing zoveel meer mogelijk is. Epigenetica is een relatief jonge studie die bestudeerd hoe genen tot uiting komen, genexpressie genaamd. Transcriptie factoren zijn als het ware de aan en uit knopjes van onze genen, ons DNA is dus niet statisch maar dynamisch. Men weet uit onderzoek dat emotioneel trauma via het DNA van ouder op kind overgaan doordat genen aan of uitgezet worden. De wetenschap heeft echter nog geen oplossing hoe dit kan worden omgedraaid. Uitgaande van het principe dat alles energie is, is het dus de vraag hoe je de enegrie weer in beweging brengt. Het boek ‘ons emotionele DNA’ van Pierre Capel is in deze een echte aanrader die je anders naar het leven doet kijken. Wetenschap toont letterlijk aan dat je maar beter kunt beginnen te geloven dat iets werkt om een betere gezondheid en mooier leven te creëren. Gericht en bewust visualiseren wordt zo opeens heel logisch!

Ons lichaam geeft prioriteit aan ons herstel, kijk wat er gebeurt als je bijvoorbeeld (dreigt) te verdrinken. Je lichaam zal alleen energie laten gaan naar die delen van je lichaam die nodig zijn om te overleven. Wanneer je ongezond leeft, zal het lichaam eerst willen herstellen en ontgiften en zal daar alle extra energie voor gebruiken. Transformational Breath werkt vaak op meerdere plekken tegelijk maar gaat eerst daar waar het, het hardst nodig is. Wanneer er lichamelijk niet veel werk nodig is dan kan de energie stromen naar ongeïntegreerd emoties. Hoe meer deze geintegreerd zijn, des te meer ‘spirituele ervaringen’ je zult ervaren. Natuurlijk is het niet zo hiërarchisch/statisch als hier beschreven. Het zelfherstelend vermogen van ons systeem neemt hierin de lead. Dit zelfherstelend vermogen is een wonder op zich, de intelligentie hiervan kunnen we nog steeds niet verklaren. Ondanks het nut van coaching en bewuste intenties is het vooral een loslaat proces. We creeren de meest optimale omstandigheden voor genezing, herstel, inzicht en vertrouwen dan op het proces. Mijn overtuiging is dat elke sessie je dat geeft wat nodig is. Soms krijgt je bijzonder mooie intense ervaringen bijna als een cadeau of aanmoediging. Andere sessies zijn dan weer heel stil, er lijkt niets te gebeuren om vervolgens als een boomerang een dag later of zo terug te komen als inzicht of ontlading.

Laten we voor een andere kijk op, en mogelijke verklaring van,  de fijnstoffelijke werking van ademtherapie nu eens vertrekken vanuit de Nulpunt theorie. Nulpunt energie of vrije energie is die energie die volgens de kwantum wetenschap overblijft bij het absolute nulpunt. Dit energieveld vervult het hele universum. Alle materie is ontstaan vanuit deze vormeloze energie, ook wel vrije energie genoemd. Dit kwantumveld bevat de DNA structuur van het hele universum. Esoterische geschriften beschrijven ditzelfde principe bijvoorbeeld vanuit de heilige geometrie, zoals de flower of life 'de blauwdruk van het leven'. Er is dus oneindig veel energie om ons heen, we weten echter nog niet hoe we dit kunnen omzetten in elektriciteit.

Volgens de snaartheorie (de theorie van alles) zijn er 10 dimensies, mogelijk meer. Vier ervan kennen we; lengte breedte hoogte en tijd. Wetenschappers denken dat de andere dimensies heel klein zijn en we die niet kunnen waarnemen. De F theorie heeft het zelfs over een 12 dimensioneel heelal, de torus (donut vorm) speelt hierin een belangrijke rol. En juist deze torus vorm zie je overal terug in de natuur. Elk atoom en alles op de planeet is omringd door zijn eigen energieveld dat de vorm heeft van een torus. De aanname is dat de verbonden ademhaling ons elektromagnetisch veld versterkt, hersteld of activeert. De energie van ‘ons veld’ wordt steeds hoger naarmate we langere tijd verbonden ademen. Fysiek gezien creëert het middenrif bij de ademhaling telkens een onderdruk waardoor adem naar binnen stroomt opgevolgd door een overdruk waardoor we uitademen. Dit beïnvloedt de doorstroming van bloed, lymfe en hersenvloeistof . Met wat verbeeldingskracht is het dus goed te begrijpen dat we zo ook energie naar binnentrekken via de torus, energieveld of aura om ons heen. Ons fysieke lichaam is niet de grens ook al zien we het energetisch lichaam niet, het is wel meetbaar. Door een verbonden manier van ademen creeren we een gesloten cirquit,zo trekken we de fijnstoffelijke energie ons elektromagnetisch veld in.

Zo voeden we ons met de oneindig intelligente energiestroom van het leven en verbinden ons met de wijsheid van het universum. Door verhoging van ons energieniveau verruimd ons bewustzijn zich en kunnen we contact krijgen met ons ' hogere zelf ' of ons authentieke zelf. Het is interessant om te kijken naar de verklaringen voor de bijzondere spirituele ervaringen die mensen hebben tijdens ademsessies. De documentaire “DMT quest” laat zien dat we zelf DMT in ons systeem aanmaken en dat dit door ademhaling geactiveerd wordt. Onze pijnappelklier, het 7^e chakra, produceert de meeste DMT, maar ook de longen en bijnieren spelen hierin een grote rol. Niet toevallig dat in alle oude geschriften verwezen wordt naar de pijnappelklier en haar rol met spiritualiteit. Ondanks dat een verklaring vanuit DMT zeer relevant is, is het tevens een te vereenvoudigde weergave van de realiteit als je het mij vraagt. Het is slechts een schakel in het grote geheel.

“Als je de geheimen van het universum wilt vinden, denk dan in termen van energie, frequentie en vibratie” – Nikola Tesla

ERVAAR het dus vooral zelf en vorm je eigen mening. Of lees jij alleen de recensies van een goed restaurant, zonder te proeven of het ook echt lekker is. Breathe deep, laugh loudly!

In het vorige artikel van dit drieluik hebben we een begin gemaakt met ademtechnieken die ons (ortho)sympathisch systeem activeren. Tummo kwam hierin aan bod. In deze blog staat Holoptropic breathwork centraal. In zijn boek ‘Het nieuwe ademen’ noemt James Nestor Holotropic breathwork  ‘Tummo in de 5^e versnelling’.

Holotropic breatwork werd ontwikkeld door een Tsjechische psychiater Stanislav Grof en zijn vrouw Christina Grof. Zijn doel was om patronen in de geest te doorbreken.

Grof staat bekend om zijn werk met LSD, wat in die tijd nog een legaal middel was voor therapeuten. Grof deed hiermee onderzoeken aan John Hopkins University en zette het in bij psychotherapeutische behandelingen. Toen LSD verboden werd richte hij zich op intensief ademwerk. Hij liet mensen zo snel en diep als ze konden ademen, gelegen in een donkere kamer met muziek. De sessies werden begeleid door coaches die hierin opgeleid waren en hadden een duur van max 3 uur.

Deze techniek verworf veel aandacht bij psychiaters. Miljoenen mensen ondergingen de behandeling en duizenden therapeuten werden opgeleid.

Deelnemers rapporteerde een doorbraak in patronen vaak voortkomend uit een confrontatie met zichzelf. Ook werden doorbraken bereikt op het gebied van lichamelijke klachten, depressies, angststoornissen, laag zelfbeeld en interpersoonlijke problematieken. Deelnemers kregen ook spirituele ervaringen waaronder mystieke visioenen.

Er zijn meerdere verklaringen voor de effecten van deze intensieve vorm van ademhalen. Veel verklaringen hebben nog diepgaander onderzoek nodig over hoe ze precies werken, maar dat het werkt is duidelijk!

Door intensief ademen wordt er veel Co2 uitgeademd waardoor bepaalde hersengebieden minder actief worden, en andere juist meer wat de integratie van emoties zou kunnen verklaren. Het default mode network (DMN) speelt waarschijnlijk een belangrijk rol. Wat het DMN doet is mooi beschreven in dit artikel https://www.maarsinghenvansteijn.nl/blog/lummelende-hersenen-1

Diep ademen veroorzaakt ook een (tijdelijke) disbalans in de pH huishouding met effect op het limbische systeem wat onze emoties, seksualiteit en instincten reguleert.

Niet in het boek van J.Nestor beschreven maar wel in een artikel van dr Samuel West is het effect op de lymfewerking. Door diep ademen wordt de doorstroming van de lymfe verbeterd. Ademen creëert telkens een onder- en overdruk, doordat de longen als een soort vacuümpomp in het lichaam zitten. Hierdoor wordt het vocht in de lymfe in beweging gebracht. Afvalstoffen worden zo beter afgevoerd waardoor de cellen beter stoffen als zuurstof kunnen opnemen en afvalstoffen kunnen afgeven. West noemt dit het terug brengen naar een ‘droge cel toestand’. Het gaat dus eigenlijk niet direct om een grotere inname maar betere opname. Dit verklaart mede waarom ademen veel krachtiger werkt na een (korte) detox periode. Deel van het lichamelijk opruim werk is dan al gedaan waardoor je effectiever op emoties e.a kunt werken. Een aanbeveling die ik klanten dan ook mee geef is drie dagen voor een sessie lichter en minder te gaan eten, mits dit past bij hun gezondheidsbeeld.

In de documentaire DMT Quest wordt ook benoemd dat door intensief ademen de hersenvloeistof, welke van het ruggenmerg tot de hersenen stroomt, in beweging wordt gebracht en daarmee de neurotransmitter DMT in beweging wordt gebracht danwel wordt gestimuleerd. Hierover meer in de volgende blog.

De werking van Transformational breath kan ook aan bovenstaande werkingsmechanisme worden toegeschreven. Wat mij opvalt is dat iedere (adem)methode inzichten en technieken van andere methodes overneemt en het vervolgens anders noemt.

J.Nestor zet helder uiteen waar iedere techniek schatplichtig aan is,  dit plaatst het in een goed historisch perspectief.

Het unieke van Transformational Breath dis dat er gekeken wordt naar iemands specifieke adempatroon, gelijk een persoonlijke vingerafdruk, waaruit we informatie krijgen over hoe iemand in het leven staat. Of zoals Judith Kravitz grondlegster van TB zegt; Zoals we ademen zo leven we!

Je kunt TB zien als een blend van Rebirthing en Holotropic Breathwork. Het wordt verder gecombineerd met (NLP)coaching waardoor een krachtig synergetisch effect ontstaat. Van origine steunt het ook op een sterk spiritueel gedachtegoed echter kan dit ook weggelaten worden en doet dit niets af aan haar kracht. TB schept heldere kaders van waaruit gewerkt kan worden, geeft praktische handvaten en daarmee is het makkelijk te leren. De therapeutisch potentie van TB mag duidelijk zijn evenals de bijdrage aan persoonlijke groei. Door het echter als ‘therapeutisch’ te betitelen creëer je sneller een patiënt/behandelaar verhouding. Daarmee ontstaat ook de verwachting dat de behandelaar de klachten wegneemt of oplost. Binnen TB worden de coaches dan ook facilitators genoemd. Het legt de verantwoordelijkheid voor verandering waar die hoort, bij de persoon zelf. De facilitator zorgt dat dit proces zo veilig en optimaal mogelijk verloopt en is zich bewust van zijn rol in het proces.

In de derde blog van dit drieluik zullen we dieper ingaan op hoe Transformational Breath werkt. Ook zal het energetisch/ spiritueel perspectief meegenomen worden en de vertaalslag naar de westerse visie. Daarmee zul je zien dat ze sterk overlappen en in essentie niet ver uit elkaar liggen enkel een andere taal gebruiken.